Dom Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie
Oddział Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze
Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
ul. 11 Listopada 23 58-580 Szklarska Poręba
Tel./fax 75/7172611
Email: kontakt@muzeumdomhauptmannow.pl

HERMANN HENDRICH

HERMANN HENDRICH
1854 – 1931

Mieszkaniec i honorowy obywatel Szklarskiej Poręby to twórca niekonwencjonalny, wizjoner i mistyk, którego sztuka spotykała się z krytyką współczesnych mu twórców, zarówno przedstawicieli sztuki akademickiej, jak i modernistów. Choć jego szklarskoporębskie dzieło – Hala Legend – nie istnieje, to na odkrywanym współcześnie dziedzictwie kulturowym Szklarskiej Poręby, odcisnął wyjątkowe piętno.


Malarstwo pejzażowe studiował w latach 1886-89 u Josefa Wengleina w Monachium i EugenaBrachta w Berlinie. Po podróżach do Norwegii i Stanów Zjednoczonych wrócił do Berlina. Był członkiem grupy Elf (od 1895), obok Maxa Liebermanna, Waltera Leistikowa i Ludwiga von Hofmanna oraz współzałożycielem Berlińskiej Secesji, skupiającej reprezentantów kierunków modernistycznych, głównie impresjonistów i symbolistów. Kapitał oraz zdobyte w USA doświadczenia biznesowe pozwoliły mu na urzeczywistnienie zamierzeń budowy przybytków „dzieła totalnego”, które powstały z fascynacji twórczością Wagnera, mistyką, naturą i narodowymi mitami. Wzniósł Halę Walpurgii na Hexentanzplatzw Harzu (1901), Halę Legend w Szklarskiej Porębie (1903), Halę Nibelungów koło Königswinter (1913) oraz Halę Niemieckich Legend w Burg der Wupper, dziś Solingen (1926). We wszystkich eksponowano jego malowidła. Od końca lat 90. XX w., do śmierci mieszkał w Szklarskiej Porębie. Zginął śmiercią samobójczą w 1931 r.


Na twórczość Hermanna Hendricha wpływ wywarła dwukrotna podróż do Norwegii (1876, 1885). Urzekł go heroiczny krajobraz, tajemnicze sagi i mistyczny spirytualizm starych kościołów drewnianych. Jego pejzaże zyskały symboliczne odniesienia, zaś średniowieczna norweska architektura sakralna stała się archetypem jego przyszłych realizacji budowlanych.


Drugim elementem, który wywarł przemożny wpływ na aktywność artystyczną Hendricha był świat Wagnerowskich bohaterów oraz postulowana i urzeczywistniana przez Wagnera idea Gesamtkunswerk – dzieło totalne, synteza sztuk. Na pierwszej europejskiej wystawie twórczości Hendricha, zaprezentowanej w znanym berlińskim salonie Gurlitta w 1893 r., pokazano dzieła inspirowane operami Ryszarda Wagnera. Ujawnił się głęboki wpływ kompozytora na dzieło malarza, przy oryginalności i samodzielności interpretacji mitologii germańskiej.


W sztuce Hermanna Hendricha czytelne są paralele do neoromantycznego, symbolicznego malarstwa Arnolda Böcklina. W formalnych walorach jego sztuki wyraziste są tendencje ekspresyjne, na co wpływ miało zapewne zetknięcie się z dziełami van Gogha, Muncha, Hodlera i Kandinsky’ego na wystawach Berlińskiej Secesji. Hendrich wykorzystywał techniczne i estetyczne możliwości proponowane przez nowe kierunki sztuki, lecz traktował je, jako narzędzia do budowy własnych, ideowych wizji artystycznych. Bowiem Hermann Hendrich był malarzem o skrystalizowanych poglądach, zdeklarowanym i konsekwentnym symbolistą. Jego malarstwo negowało estetykę mieszczańską, było niezgodą na pozytywistyczne widzenie świata, sprzeciwem wobec skostniałej sztuki akademickiej. Ale stało również w opozycji wobec bezdusznego realizmu, a zwłaszcza naturalizmu. Obce mu były wszelkie bezideowe prądy modernistyczne.


Egzemplifikacją twórczość Hermanna Hendricha jest Hala Legend w Szklarskiej Porębie. Jest ona równocześnie kwintesencją wszystkich ścierających się filozoficznych postaw niemieckiego środowiska kolonii artystycznej w Karkonoszach, biegnących od mistycyzmu śląskiego, przez filozofię monizmu, teozofię, mistycznie nasycone przyrodoznawstwo, na ruchach ojczyźnianych kończąc.

Na podstawie:
Małgorzata Najwer, Hermanna Hendricha Świątynia Legend oraz Parsifal i zamek Grala, QuartNr 3(9)/2008, internet: http://www.najart.com/pdf/quart-hendrich.pdf
Agata Rome-Dzida, Region Karkonoszy – jego sztuka i tożsamość we współczesnej historii sztuki, QuartNr 2(16)/2010,internet: http://quart.uni.wroc.pl/archiwum/2010/16/quart16_Rome.pdf

Wystawa przedłużona do 08.03.2020r

Informacje na temat Parku Ducha Gór:

1. Dom Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie 

2. Miejski Ośrodek Kultury Sportu i Aktywności Lokalnej

ul. Słowackiego 13, 58-580

Szklarska Poręba, tel. 75717 36 14